อนุสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรี ท้าวศรีสุนทร เป็นอนุสรณ์สถานของ 2 วีรสตรี ขนาดเท่าองค์จริง รูปทรงน่าเกรงขาม มือนั้นถือดาบ เพื่อเป็นการเทิดทูนและรำลึกถึงคุณความดีของท่าน ครั้งสมัยที่ท่านทั้งสอง ได้ช่วยปกป้องประเทศจากการรุกราน ของกองทัพพม่า ได้ในสงครามเก้าทัพ สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ตั้งอยู่ที่วงเวียนท่าเรือ ตำบลศรีสุนทร อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต สร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2509

ท้าวเทพกระษัตรี มีชื่อเดิมว่า “ท่านผู้หญิงจัน” ท้าวศรีสุนทร เป็นน้องมีชื่อเดิมว่า “คุณมุก” ทั้งสองเป็นบุตรีของจอมรั้งเจ้าเมืองถลาง

มารดาชื่อหม่าเสี้ย เป็นเชื้อสายเจ้าเมืองไทรบุรี มีพี่น้องร่วมบิดามารดาทั้งหมด 5 คน ได้แก่ คุณจัน คุณมุก คุณหม่า (หญิง) คุณอาด (ชาย) และคุณเรือง (ชาย) ซึ่งต่อมาคุณจันได้แต่งงาน กับหม่อมศรีภักดี บุตรจอมนายกองเมืองตะกั่วทุ่ง มีบุตรธิดาด้วยกัน 2 คน ได้แก่ คุณปราง และ คุณเทียน เมื่อหม่อมศรีภักดีถึงแก่กรรม คุณจันจึงตกพุ่มหม้าย ต่อมาเมื่อพระกระบุรี (ขัน) ได้รับยศเป็นพระยาพิมลเจ้าเมืองถลาง จึงได้มาแต่งงานกับคุณจัน มีบุตรธิดาด้วยกัน 5 คน ได้แก่ แม่ทอง พ่อจุ้ย พ่อเนียม แม่กิ่ม และแม่เมือง

ครั้งพม่ายกกองทัพมาตีเมืองถลางในสงครามเก้าทัพ ซึ่งตรงกับ พ.ศ. 2328 ในรัชสมัยรัชกาลที่ 1 โดยพระเจ้าปดุง กษัตริย์พม่าในสมัยนั้น มีทัพหนึ่งยกมาทางใต้ โดยมีแม่ทัพยี่วุ่นเป็นผู้นำทัพ เมื่อตีเมืองตะกั่วป่าตะกั่วทุ่งได้แล้ว ก็มุ่งตีเมือง ถลาง ทันที ซึ่งขณะนั้น พระยาพิมลเจ้าเมืองถลาง สามีของคุณหญิงจัน เพิ่งถึงแก่อนิจกรรมไม่นาน จึงไม่มีใครบัญชาการรบ

คุณหญิงจัน และ นางมุก น้องสาว ได้เป็นผู้นำในการป้องกันเมือง โดยคุณหญิงจันได้รวบรวมผู้คนรวมทั้งอาวุธเข้าต่อสู้กับกองทัพฝ่ายพม่าจนได้รับชัยชนะในที่สุด

จากวีรกรรมครั้งนั้นทำให้รัชกาลที่ 1 โปรดเกล้าให้ คุณหญิงจัน เป็น ท้าวเทพกระษัตรี นางมุก เป็น ท้าวศรีสุนทร และ ต่อมา พระยาทุกขราช (เทียน) ได้รับแต่งตั้ง ให้เป็นพระยาเพชรคีรีพิชัยสงคราม พระยาถลางใน พ.ศ. 2331

ขอขอบคุณ http://xn--o3caa7bbc1ad9fyb2h4b8byc.com/