พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (พระปิยมหาราช)
น้ำพระทัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานพระบรมราชูปถัมภ์แก่ทุกศาสนา ในส่วนศาสนาพุทธซึ่งเป็นศาสนาประจำชาตินั้นทรงยึดมั่นและเลื่อมใสอย่างลึกซึ้ง ดังพระราชหัตถเลขาถึงเซอร์เอ็ดวิน อาร์โนลด์ (ผู้แต่งหนังสือพุทธประวัติ ประทีปแห่งทวีปเอเชีย) ที่มีเนื้อความว่า

”พระราชบิดาของฉัน ได้ทรงสละเวลาเป็นส่วนใหญ่ ในการศึกษาและคุ้มครองศาสนาของชาติ ส่วนฉันได้ขึ้นครองราชย์ในขณะอายุยังน้อย จึงไม่มีเวลาที่จะเป็นนักศึกษาอย่างพ่อ ฉันเองมีความสนใจในการศึกษาหนังสือหลักธรรมต่างๆ สนใจที่จะคุ้มครองศาสนาของเรา และต้องการให้มหาชนทั่วไปมีความเข้าใจถูกต้อง

ดูเหมือนว่า ถ้าชาวยุโรปเชื่อในคำสอนของคณะมิชชันนารีว่า ศาสนาของเราโง่งมงาย และชั่วทราม คนทั้งหลายก็จะต้องถือว่าพวกเราเป็นคนโง่งมงายและชั่วทรามไปด้วย ฉันจึงรู้สึกขอบคุณบรรดาบุคคล เช่น ท่านเป็นตัวอย่าง ที่สอนชาวยุโรปให้ความคารวะแก่ศาสนาของเรา” พุทธศักราช 2431 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้มีการสังคายนา และจัดพิมพ์พระไตรปิฎก เป็นภาษาไทยขึ้นเป็นครั้งแรก และแจกจ่ายตามพระอารามและหอสมุดต่างๆ ชุดละ 35 เล่ม รวมทั้งสิ้น 1000 ชุด ซึ่งเรียกว่าพระไตรปิฎกฉบับสยามรัฐ ปีพุทธศักราช 2445 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดโปรดเกล้าฯ ให้ตราพระราชบัญญัติปกครองคณะสงฆ์เป็นฉบับแรก โปรดเกล้าให้ตั้งมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยที่วัดมหาธาตุฯ และมหามงกุฎราชวิทยาลัย ที่วัดบวรนิเวศ

ในการเสด็จประพาสอินเดียเมื่อพุทธศักราช 2414 ยังทรงนำพันธุ์พระศรีมหาโพธิ์จากพุทธคยามาทรงปลูกไว้ที่วัดเบญจมบพิตร และที่วัดอัษฎางคนิมิตร เกาะสีชัง และโปรดให้สร้างวัดต่างๆ เช่น วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามซึ่งวัดประจำรัชกาลที่ 5 ,วัดเทพศิรินทราวาส ,วัดเบญจมบพิตร ,วัดราชาธิวาส ,วัดนิเวศน์ธรรมประวัติ ,วัดอัษฎางคมิตร และวัดจุฑาทิศธรรมสภาราม

สมัยนั้น วัดเก่าที่เสื่อมโทรมนั้นพระองค์ก็ทรงโปรดเกล้าฯ ให้ทำการบูรณปฎิสังขรณ์วัดต่างๆ ทั่วราชอาณาจักร เช่น วัดพระศรีรัตนศาสดาราม วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ วัดมกุฎกษัตริยาราม วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม วัดอรุณราชวราราม วัดพระพุทธบาท จ.สระบุรี วัดสุวรรณดาราม และพระปฐมเจดีย์ ทรงสร้างต่อจากสมด็จพระบรมราชชนกจนแล้วเสร็จในรัชกาลของพระองค์ สำหรับวัดพิชยญาติการามนั้น พระบาทสมเด็จพระจุลเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงบริจาคพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ เป็นเงิน 10 ชั่ง ช่วยสร้างเสนาสนะสงฆ์ซึ่งภายหลังได้นามว่า กุฎิทรงช่วย ซึ่งเป็นอาคารทรงปั้นหยา 2 ชั้น ศิลปะสถาปัตยกรรมแบบยุโรป เมื่อ พ.ศ. 2440

ขอขอบคุณ http://www.watphichaiyat.com/