พระพุทธโลกนาถ ราชมหาสมมติวงศ์ องค์อนันตญาณสัพพัญญู สยัมภูพุทธบพิตร เป็นพระพุทธรูป ปางห้ามสมุทร พุทธศิลป์แบบอยุธยา หล่อด้วยสำริดปิดทอง ขนาดสูง ๒๐ ศอก เดิมประดิษฐานอยู่ ณ วิหารพระโลกนาถ วัดพระศรีสรรเพชญ์ พระนครศรีอยุธยา ต่อมา พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงอัญเชิญมาประดิษฐาน ณ พระวิหารด้านทิศตะวันออก มุขหลังชั้นใน วัดพระเชตุพนวิมลมังคลราราม ราชวรมหาวิหาร กรุงเทพฯ
พระพุทธโลกนาถประดิษฐานเป็นพระประธานในพระวิหารทิศตะวันออก (ด้านหลัง) วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม มุขหลังพระวิหารทิศตะวันออกนี้เป็นทิศเดียวที่ได้มีการต่อขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (พระวิหารทิศอื่น ๆ ล้วนต่อขึ้นภายหลังคราวปฏิสังขรณ์ใหญ่ในรัชกาลที่ ๓ ทั้งสิ้น)
ประวัติพระพุทธโลกนาถฯ มีกล่าวไว้ในจารึกครั้งพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ซึ่งบันทึกไว้ว่า “….. พระพุทธรูปยืนสูงญี่สิบศอก ทรงพระนามว่าพระโลกนาถสาศดาจารย์ ปรักหักพังเชิญมาแต่วัดศรีสรรเพชญ์ กรุงเก่า ปติสังขรณ์เสรจ์แล้วเชิญประดิษถานในพระวิหารทิศตะวันออกมุกหลัง บันจุพระบรมธาตุ์ด้วย ผนังเขียรพระโยคาวจรพิจาระณาอาศุภสิบ และอุประมาญาณสิบ …..”
Read more »