วัดพระศรีสรรเพชญ์เป็นวัดในพระบรมมาหราชวัง นับเป็นต้นแบบของวัดในพระบรมมหาราชวังของสมัยรัตนโกสินทร์ คือวัดพระศรีรัตรศาสดาราม เนื้อความในพงศาวดารฯระบุถึงจุดเริ่มต้นวัดพระศรีสรรเพชญ์ว่าคราว สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถได้ทรงโปลดเกล้าให้ย้ายพระราชวังขึ้นไปทางเหนือ จึงยกที่เดิมเพื่อสร้างพุทธาวาสในเขตพระราชวัง และความในพระราชพงศาวดารได้สันนิษฐานเพิ่มเติมว่า สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 หรือพระราชโอรสของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถได้สร้างเจดีย์ขึ้นสององค์ทางองค์ตะวันออกและองค์กลาง เพื่อบรรจุพระบรมอัฐิพระราชบิดาและพระเชษฎา จากนั้นในสมัย สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 4 (พระหน่อพุทธางกูร) ได้สร้างเจดีย์เพิ่มอีกหนึ่งองค์ทางทิศตะวันตก เพื่อบรรจุพระบรมอัฐิสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2

ตามหลักฐานวัดพระศรีสรรเพชญ์ใช้ประกอบพระราชพิธีสำคัญต่างๆ เช่น พระราชพิธีถือน้ำพิพัฒน์สัตยา (ปีละ 2 ครั้ง) ตลอดจนใช้เป็นที่เก็บพระบรมอัฐิของพระมหากษัตริย์อยุธยาเกือบทุกพระองค์ เป็นต้น

วัดพระศรีสรรเพชญมีร่องรอยปฏิสังขรณ์อย่างน้อยหนึ่งครั้ง เข้าใจว่าเป็นการปฏิสังขรณ์ในช่วงสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ส่วนวิหารหลวงที่อยู่ทางด้้านสถูปองค์ตะวันตกออกนั้นสร้างขึ้นในปี พ.ศ.2042 ในปีต่อมาได้สร้างพระพุทธรูปยืนหุ้มทองขนาดใหญ่ประดิษฐานในวิหารหลวง พระราชทานนามว่า “พระศรีสรรเพชญดาญาณ” เล่ากันว่้าคราวอยุธยาเสียกรุงครั้งที่สอง พม่าได้สุมไฟพระศรีสรรเพชญเอาทองคำที่หุ้มซึ่งหนัก 286 ชั่ง(ประมาณ 171 กิโลกรัม) ไป ล่วงมาในสมัยรัชกาลที่ 1 ได้โปรดเกล้าให้อัญเชิญชิ้นส่วนที่ชำรุดขององค์พระประธานมายังกรุงเทพฯ และบรรจุชิ้นส่วนที่บูรณะไม่ได้เหล่านั้นใว้ในเจดีย์องค์ใหญ่ที่สร้างขึ้นแล้วพระราชทานนามว่า “พระมหาเจดีย์พระศรีสรรเพชญดาญาณ” ปัจจุบันประดิษฐานอยู่ ณ วิหารทิศ ภายในวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม

ขอขอบคุณ http://www.zthailand.com/